Ogólnopolskie Forum Pełnomocników do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi
Jako osoba odpowiedzialna za współpracę z organizacjami pozarządowymi reprezentowałam Urząd Miasta Milanówka na Ogólnopolskim Forum Pełnomocników do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Głównym celem spotkania, które odbyło się 15 września br. w Warszawie, było wypracowanie i upowszechnienie standardów współpracy III sektora z administracją publiczną. W zaplanowanych pracach w grupach warsztatowych, tematy wzbudziły wiele emocji, pytań, ale również i dużo wniosły.
Forum rozpoczęło się prezentacją najważniejszych zmian, które zaszły w zbiorowości stowarzyszeń, organizacji społecznych i fundacji w ostatnich latach. Prezentację przygotowano w oparciu o badania Klon/Jawor oraz Instytutu Spraw Publicznych. Oto kilka przykładów wyniku badań:
- Rozwój sektora nadal trwa – dotyczył zarówno wzrostu liczby organizacji (o 15%, tj. przybyło 9,5 tys. aktywnych stowarzyszeń, organizacji), jak też sumy rocznych przychodów (o 59%).
- Proces ekonomizacji nie postępuje – w skali całego sektora o 12 punktów procentowych zmniejszył się udział środków pozyskiwanych z działalności odpłatnej, a jednocześnie o tyle samo wzrósł udział przychodów ze źródeł publicznych.
- Najliczniejsza grupa działająca w obszarze sportu i rekreacji - stanowi 29% zbiorowości aktywnych stowarzyszeń. Dominowały jednostki mające swoje siedziby w gminach miejskich (42%), w gminach wiejskich 33%, a w gminach miejsko-wiejskich 25 i 18 % stowarzyszeń kultury fizycznej.
- Ochotnicze Straże Pożarne były drugą co do liczebności wśród stowarzyszeń – stanowią 18 % wszystkich organizacji. Zdecydowana większość OSP ma swoje siedziby w gminach wiejskich, 3 na 10 w gminach miejsko-wiejskich, a tylko 4% w miejskich.
- Organizacje działające w obszarze kultury i sztuki – stanowiły 9% ogółu organizacji objętych badaniom SOF-1. Dostępność dla ludności i liczebność tego typu organizacji była najwyższa w woj. mazowieckim, najniższa w woj. warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim. Co piąta z nich (23%) obejmowała swoją działalnością teren całego kraju, a 14% wykraczało poza jego granice.
- Organizacje działające w obszarze pomocy społecznej i usług socjalnych – stanowią 9% wszystkich organizacji. Trzy na cztery organizacje świadczyły usługi społeczne i aktywizujące kierowały działania bezpośrednio do osób fizycznych. Dużo organizacji kierowało swoje działania do niepełnosprawnych, osób starszych i niesamodzielnych (3/4 organizacje), przewlekle lub nieuleczalnie chorych, ubogich i bezrobotnych (6/10).
- Organizacje działające w obszarze edukacji i wychowania – stanowiły 8% ogółu organizacji objętych badaniem SOF-1. Najwięcej organizacji miało swoje siedziby w woj. mazowieckim (23%), a najmniej w woj. lubuskim, opolskim i podlaskim. Trzy na cztery działały w gminach miejskich, a pozostałe prawie w równych częściach w miejsko-wiejskich i wiejskich. Usługi kierowane bezpośrednio do osób prawnych świadczyło 26% organizacji, natomiast do osób fizycznych 44%. 9/10 organizacji obejmowało swoim działaniem osoby indywidualne, wśród nich dzieci i młodzież (3/4 wszystkich beneficjentów).
- Organizacje działające w obszarze ochrony zdrowia – 4/5 organizacji prowadzą swoją działalność w gminach miejskich, 10% na terenie gmin miejsko-wiejskich, a w gminach wiejskich zaledwie 5%. Najwięcej organizacji zajmującą się ochrona zdrowia była w woj. mazowieckim (18%), najmniej w woj. opolskim, lubuskim i podlaskim po 2%. Wysoko zaangażowana była praca społeczna wolontariuszy nie będącymi członkami organizacji aż 4/5 ogólnej liczby osób pracujących społecznie.
- Organizacje działające w obszarze ochrony środowiska – 2/3 organizacji działających w obszarze ochrony środowiska miało swoje siedziby w gminach miejskich, pozostałe były równomiernie rozmieszczone w gminach miejsko-wiejskich i wiejskich. Najwięcej miało swoje siedziby w woj. mazowieckim. Organizacje działające w tej dziedzinie dysponują bardzo dużym potencjałem członkowskim, natomiast dostępność organizacji jest dość niska we wszystkich województwach.
- Społeczne jednostki Kościoła Katolickiego oraz innych Kościołów i związków wyznaniowych - najważniejsze pola ich działalności , były: pomoc społeczna i usługi socjalne (66%), edukacja i wychowanie (59%), ochrona zdrowia (19%) oraz kultura i sztuka (10%).
Następnym punktem spotkania było zaprezentowanie „Modelu współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych”. Model opracowany był przez Grupę Wymiany Doświadczeń prowadzonych przez Związek Miast Polskich, Komitet Ekspertów, Forum Pełnomocników oraz Grupę Roboczą. Prezentacje przedstawił Pan Łukasz Waszak koordynator Grupy Roboczej Sieć SPLOT podkreślając, że zasady współpracy generalnie opierają się na trzech głównych płaszczyznach:
• Współpraca w zakresie tworzenia polityk publicznych – wzajemne informowanie się o planach, zamierzeniach i kierunkach działań. Współtworzenie strategii programów realizacji polityk publicznych oraz rozwiązań instytucjonalnych, konsultowanie założeń projektów i aktów normatywnych, realizacja i wdrażanie polityk publicznych.
• Współpraca w zakresie realizacji zadań publicznych – realizacja zadań z wykorzystaniem form finansowych, niefinansowych oraz partnerstwa projektowego w realizacji zadań.
• Współpraca w zakresie tworzenia warunków do społecznej aktywności – wspieranie inicjatyw obywatelskich, procesów integracji sektora organizacji pozarządowych oraz partnerstwo lokalne.
Spotkanie było również okazją do wspólnych rozmów w grupach. Aby zwiększyć szansę na prawdziwą dyskusję i wymianę doświadczeń prace warsztatowe odbywały się jednocześnie w siedmiu grupach tematycznych:
- Jak współtworzyć polityki publiczne?
- Realizacja zadań publicznych- co o niej decyduje, potrzeby czy biurokracja?
- Infrastruktura wsparcia – partner czy konkurent?
- Standaryzacja usług w procesie zlecania zadań wieloletnich
- Inicjatywa lokalna – jak to zrobić by działała?
- Jaka ma być rola Pełnomocników w systemie współpracy?
- Jak budować płaszczyznę współpracy między urzędnikami a lokalnymi radami pożytku publicznego?
Pod koniec Forum do naszego zjazdu dołączyli uczestnicy równoległego spotkania Rady Działalności Pożytku Publicznego (RDPP) z przedstawicielami pozarządowych części Lokalnych i Regionalnych Rad Pożytku.
W podsumowaniu wniosków z obydwu spotkań podkreślono znaczenie dobrych, modelowych mechanizmów wzmacniających współpracę między samorządem a organizacjami pozarządowymi, ale także nowych rozwiązań dotąd praktycznie niewykorzystywanych. Spotkanie było okazją do zastanowienia się, w jaki sposób można wzmocnić współpracę między Pełnomocnikami a organizacjami pozarządowymi oraz jak sprawić by głos Pełnomocników był bardziej dostrzegalny w tworzeniu korzystnych warunków dla dalszego rozwoju współpracy między administracją a trzecim sektorem.
Na zakończenie wystąpił Pan Premier Tadeusz Mazowiecki, który podkreślił, że „chodzi o Państwo mocne i skuteczne i te sfery ma wypełnić społeczeństwo obywatelskie”. Każdy krok na przód skutkuje jakościowemu rozwojowi Państwa. Potrzebna jest odpowiednia regulacja prawna. Prezydent Bronisław Komorowski jest otwarty na uregulowanie tej sfery. Na koniec wystąpienia Pan Premier zaprezentował krótki film z wystąpieniem Jacka Kuronia, który podkreślał znaczenie aktywizacji społeczeństwa i jego roli w tworzeniu życia społecznego.
Organizatorzy spotkania – Miasto Społeczne Warszawa oraz Sieć SPLOT zapewnili, że na podstawie wypracowanego Modelu zostanie opublikowany „Poradnik współpracy samorządu z organizacjami”. Model ten będzie zawierał propozycje rozwiązań systemowych podejścia do współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi. Na bazie tego modelu, organ rządowy będzie regulował przepisy, a jednostki samorządu terytorialnego i organizacje samorządowe będą jego odbiorcami.
Czekamy na jego publikację.
Anna Świątkowska
Osoba odpowiedzialna
za współpracę
z organizacjami pozarządowymi
Wersja do druku
